दिल तो बच्चा है जी...

  दिल तो बच्चा है जी...

       वयाची पन्नाशी उलटून गेलीय. मन मात्र उमदे, उत्साही आहे. तारुण्यातील अवखळ खळखळाट आता राहिलेला नाही. वाहत्या पाण्यासारखे अनावर कोसळणे, तन-मनावर उमटणारे अनेक तरंग, एका विशिष्ट बिंदूकडे खेचणारे चुंबकीय भोवरे आता राहिलेले नाहीत. अधीरता संपलीय. जगण्याला थोडा संथपणा आलाय. प्रौढ प्रगल्भता जाणवते आहे. जीवनातील ऋतू बदलाचा हा काळ.
     अशा संक्रमण काळात स्वतःचा मधाळ स्वर लाभलेली एक सुहास्यवदना अचानक सामोरी येते. तिच्या बोलण्या-चालण्यातून आत्मविश्वास झळकतोय. स्वतःचे निर्णय घेण्याची प्रगल्भता जाणवतेय. पहिली नजरानजर होते आणि जणू काही नजर गच्च रुतून बसते. प्रयत्न करूनही नजर तिच्यावरून क्षणभरही हटत नाही. आपल्या वयाला हे शोभत नाही, हे कळते. परंतु हृदयाची धडकन वाढते. ती थांबता थांबत नाही. स्थळ-काळ-वय यांचे बंधन झुगारून ते तिच्याकडे ओढ घेते. तिच्या परिपक्व व्यक्तित्वाने वेडावते. कदाचित आपले हसे होईल, फसगत होईल हे कळत असूनही हृदय ते जुमानत नाही. मग सुरू होते एका अनोख्या प्रेमभावनेची दास्ताँ!
      गुलज़ारजींनी 'इश्किया'(२०१०)  चित्रपटासाठी लिहिलेल्या एका Theme Song मध्ये वरील अवस्था नेमकेपणाने टिपली आहे. ख़ालूजान (नसीरुद्दीन शाह) आणि बब्बन हुसैन (अरशद वारसी) जीव वाचवण्यासाठी सुरक्षित जागा शोधत  उत्तर प्रदेशातील गोरखपूर येथे विद्याधर वर्मा या गँगस्टरच्या घरी जातात. तेथे त्यांना विद्याधरची पत्नी कृष्णा वर्मा (विद्या बालन) भेटते. विद्याधरचा मृत्यू झाला असल्याचे त्यांना समजते. ते तिच्या परवानगीने थोडे दिवस तिथेच राहतात. याच दरम्यान ख़ालूजान कृष्णा वर्माच्या व्यक्तित्वावर मोहित होतो. ती वीणावादनात प्रवीण आहे. शास्त्रीय संगीतावर आधारित अतिशय सुरेल गाणे गाते. त्यालाही गीत-संगीत आवडते. तो तिच्या अवतीभवती राहतो. कळत नकळत घडलेल्या छोट्या-मोठ्या कृतीतून प्रेमभाव अनुभवतो. व्यक्तही करतो. मात्र स्पष्टपणे/बिनधास्तपणे प्रेम व्यक्त करण्याचे धाडस त्याच्याजवळ नाही. त्यामुळे त्याची 'स्वप्ने' स्वप्नेच राहतात. मात्र त्याच्या मनाची ती उलघाल आणि तरारून आलेली प्रेमजाणीव गुलज़ारजींनी या गाण्यात अनोख्या ढंगात मांडली आहे. 

ऐसी उलझी नज़र उनसे हटती नहीं
दाँत से रेशमी डोर कटती नहीं
उम्र कब की बरस के सुफेद हो गयी
कारी बदरी जवानी की छटती नहीं
वल्ला ये धड़कन बढ़ने लगी है
चेहरे की रंगत उड़ने लगी है
डर लगता है तनहा सोने में जी
दिल तो बच्चा है जी, थोडा कच्चा है जी

     नजर अशी गुंतून गेलीय की क्षणभरही इतरत्र जात नाही. एका अनोख्या भावनेचे रेशीमनाते व्यवहारी/मतलबी दातांनी तोडू म्हटले तरी तुटत नाही. खरे तर प्रेमाचे वय उलटून आता केस-दाढी शुभ्र दिसू लागली आहे. तरीही अंतरंगात असलेले यौवनाचे काळे मेघ साथ सोडत नाहीत. अजूनही तिच्या दर्शनाने, भेटीने हृदयाची धडधड वाढते. चेहऱ्याचा रंग उडतो. आता एकटेच झोपताना थोडी भीती वाटतेय. कारण हृदय अजूनही पोरसवदा आहे, थोडे अननुभवी आहे.

किसको पता था पहलू में रखा
दिल ऐसा पाजी भी होगा
हम तो हमेशा समझते थे कोई
हम जैसा हाजी ही होगा
हाय ज़ोर करें, कितना शोर करें
बेवजह बातों पे ऐवे गौर करें
दिलसा कोई कमीना नहीं
कोई तो रोके, कोई तो टोके
इस उम्र में अब खाओगे धोखे
डर लगता है इश्क़ करने में जी

      कोणाला माहीत होते की छातीत बंदिस्त ठेवलेले हृदय इतके बदमाश असेल! मी तर नेहमीच असे समजत होतो की माझे हृदयही माझ्यासारखेच पवित्र असेल. परंतु ते मला जुमानत नाही. किती दंगा करतंय! सहज मारलेल्या गप्पांवर जरा जास्तच लक्ष देतंय. या हृदयासारखा नीच कोणी नाही. त्याला कोणीतरी थांबवा, कोणीतरी रागवा. या वयात आता फसवणूक होईल. त्यामुळेच प्रेम करण्याचीच भीती वाटते आहे.

ऐसी उदासी बैठी है दिल पे
हँसने से घबरा रहे हैं
सारी जवानी कतरा के काटी
पीडी में टकरा गये हैं
दिल धड़कता है तो ऐसे लगता है वो
आ रहा है यहीं देखता ही ना हो
प्रेम की मारें कटार रे
तौबह ये लम्हे कटते नहीं क्युं
आँखें से मेरी हटते नहीं क्युं
डर लगता है खुदसे कहने में जी

        हृदयावर अशी उदासी पसरली आहे, की ते हसायलाही घाबरू लागले आहे. संपूर्ण यौवन तुकड्या तुकड्यांनी व्यतीत केले आहे. आता शेवटी नव्या वेदनेला भिडले आहे. हृदय धडकते तेव्हा असे वाटते की कुणीतरी जवळ येते आहे आणि प्रेमाची कट्यार चालवून घायाळ करत आहे. हे प्रेमाचे क्षण का संपत नाहीत? माझ्या डोळ्यापुढून का हलत नाहीत? बोलून व्यक्त करताना देखील मला थोडी भीती वाटते आहे.

       माऊथ ऑर्गन आणि गिटार यांच्या मंद साथीने गाणे सुरू होते. सोबत व्हायोलिन आहेच. नायकाच्या मनातील भाव  गीतातून व्यक्त होत राहताे. बसमध्ये डुलकी घेता घेता तो तिच्या बरोबर असण्याची काही स्वप्नदृश्ये पाहतो. तिच्या सोबतचे क्षण, तिच्याशी लग्न होत आहे, वगैरे. अर्थात ती दृश्ये खरी नाहीत. हळूहळू गाणे थोडी गती पकडू लागते. पार्श्वभूमीवर तुर्किश समूह नृत्याचा ठेका जाणवू लागतो. विशाल भारद्वाजचे अप्रतिम संगीत. राहत फतेह अली खानचा आवाज आणि नसीरुद्दीन-विद्या बालन यांची भावदृश्ये, उत्तम छायाचित्रण यामुळे हे गाणे श्रवणीय व दर्शनीयही झाले आहे. या गाण्यासाठी गुलजारजींना फिल्मफेअर अवार्ड मिळाले होते. प्रेमाची एक वेगळीच तऱ्हा हे गाणे मांडते, एवढे मात्र निश्चित!

गाणे पाहण्यासाठी लिंक :
https://youtu.be/fySNdBq6pY0?si=RLRTtZs9_iMTSq7t

 
चित्रपट : इश्किया (२०१०)
संगीत : विशाल भारद्वाज
गीतकार : गुलजार
गायक : राहत फतेह अली खान